Η ειρήνη, ως έννοια, ορίζεται ως η κατάσταση ησυχίας, ομαλότητας και τάξης μεταξύ ανθρώπων ή χωρών, ως η απουσία εμφύλιων συγκρούσεων και πολέμων. Με τα ιδεώδη αυτής της κατάστασης προσπαθεί ο Αριστοφάνης να εμπνεύσει τον αθηναϊκό λαό, στα 421 π.Χ., οπότε και διδάχθηκε η κωμωδία του κατά τα Μεγάλα Διονύσια.
Το έργο παίχτηκε τον μήνα Ελαφηβολιώνα, μετά τη σύναψη ειρήνης με τους Πελοποννήσιους και πήρε το δεύτερο βραβείο, λόγω κάποιων τεχνικών ελλείψεων τις οποίες διόρθωσε αργότερα ο ίδιος ο Αριστοφάνης.
Μέσα σε αυτή την κωμωδία ο Αριστοφάνης συμπεριλαμβάνει όλο τον πόνο του για την πολιτική κατάσταση της Αθήνας, ρίχνει την ευθύνη για τον Πελοποννησιακό πόλεμο στον Περικλή και τον Φειδία, κακολογεί τον Κλέωνα και τον δημαγωγό Υπέρβολο. Το έργο περιγράφει λοιπόν, πώς ο αμπελουργός Τρυγαίος, καβάλα σε ένα σκαθάρι ανεβαίνει στον Ουρανό για να επαναφέρει στη Γη την Ειρήνη. Αλλά, όταν φτάνει στον ουρανό, διαπιστώνει ότι ο Πόλεμος και ο Κύδοιμος έχουν χάσει τους πολεμικούς ηγέτες των δύο πλευρών (Κλέωνα –από Αθήνα- και Βρασίδα-από Πελοπόννησο) και έτσι βρίσκει την ευκαιρία να ελευθερώσει την Ειρήνη. Το δεύτερο μέρος του έργου διαδραματίζεται στην Γη, όπου έχει επανέλθει η Ειρήνη και οι άνθρωποι χαίρονται για τα αγαθά τους.
Η αντιπολεμική αυτή κωμωδία του Αριστοφάνη ανέβηκε από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και εντυπωσίασε. Τα κοστούμια ήταν πολλά, αλλά όχι ακριβώς σύμφωνα με τα αρχαία πρότυπα. Οι νεωτερισμοί αρκετοί και το κείμενο όχι ακριβές. Αλλά δεν είναι δυνατόν να προσπαθείς να επαναφέρεις τον κόσμο στη λογική την σήμερον χωρίς να κάνεις τις απαραίτητες μετατροπές στο κείμενο. Έτσι, τα νοήματα μετεφέρθησαν αυτούσια στους θεατές, οι οποίοι μάλιστα χειροκρότησαν ουκ ολίγες φορές τους ηθοποιούς, και σε μερικά σημεία “πάγωσαν” ακούγοντας κάποιες επίπονες αλήθειες.
Αυτό που ήθελε ο σκηνοθέτης το πέτυχε, νομίζω. Ο κ. Χατζάκης δημιούργησε μια έξοχη παράσταση που έχει απήχηση στο κοινό. Ο κ. Χαραλαμπόπουλος στον ρόλο του Τρυγαίου τα πήγε περίφημα, ξετυλίγοντας σιγά-σιγά το κωμικό του ταλέντο. Ο κ. Κωνσταντίνου στον μικρό του ρόλο στην παράβαση του έργου ήταν απλός αλλά επιβλητικός. Αυτός που ήταν η μεγάλη έκπληξη του έργου, ήταν ο κ. Μουρατίδης στον ρόλο του Ερμή. Ο πολύ απαιτητικός ρόλος του ως “χαριτωμένος” θεός, αποδόθηκε με δύναμη, ακρίβεια και απόλυτη ζωντάνια. Ήταν αστείος όπου έπρεπε και πολύ σοβαρός όπου έπρεπε. Ο ρόλος του, δοσμένος με αυτόν τον τρόπο, ακροβατούσε ανάμεσα στο γελοίο και στο αστείο. Όμως, ο τρόπος που παίχτηκε δείχνει έναν ηθοποιό αξιώσεων που μας υπόσχεται πολλά για το μέλλον.
Θεσσαλονίκη,
25-7-13