Κριτική για την παράσταση: Προσωπική συμφωνία
Υπάρχει πάντα μια στενή
και επικίνδυνη γραμμή ανάμεσα στο νόημα και στην παρανόηση, ή στην παράνοια και
στο λογικό. Η ζωή των ανθρώπων δεν μετριέται με λόγια, αλλά με έργα. Δυστυχώς
το λογικό σε έναν πόλεμο παίρνει περίεργες διαστάσεις ή και ανύπαρκτες και έτσι
όταν αυτός ο πόλεμος τελειώσει, η
εναπομείνασα λογική είναι πολύ ανίσχυρη για να κρίνει το λάθος… Πάνω σε αυτή τη
σκέψη μπορεί κανείς να αναλύσει το θεατρικό του Ρόναλντ Χάργουντ «Προσωπική
συμφωνία».
Μια ανάκριση η οποία
πραγματοποιείται αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου στη νικημένη
Γερμανία είναι το θέμα του έργου. Ο συγγραφέας καταπιάνεται με βαριές έννοιες
όπως η φρίκη του πολέμου, το φρικτό Νταχάου, όλα αυτά που αντίκρισαν οι
συμμαχικές δυνάμεις και κυρίως ο Αμερικανικός στρατός που μπήκε πρώτος στα
φριχτά στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί και που επηρέασαν και στιγμάτισαν ακόμη
και τον πιο σκληροτράχηλο αξιωματικό που,
όπως φαίνεται είναι ο ταγματάρχης Στηβ Άρνολντ (Αλέξανδρος Μπουρδούμης),
ο οποίος αναλαμβάνει την ανάκριση του Βίλεμ Φουρτβένγκλερ (Νικήτας
Τσακίρογλου), διευθυντή ορχήστρας και υποτιθέμενο μέλος του Ναζιστικού
κόμματος.
Η ανάκριση λοιπόν αρχίζει
και ο ταγματάρχης Άρνολντ προσπαθεί να αποδείξει την ενοχή του μαέστρου ο
οποίος όμως έχει πολλούς υποστηρικτές και αυτό τον οδηγεί σε σύγχυση και νεύρα. Η συνέχεια πρέπει να σας
αποκαλυφθεί στην αίθουσα του θεάτρου όπου οι ηθοποιοί δίνουν τον καλύτερό τους
εαυτό για να βγάλουν εις πέρας αυτό το δυσκολότατο κείμενο όπου οι γερμανικές
λέξεις δίνουν και παίρνουν. Δυστυχώς η κ. Καραγιαννοπούλου η οποία επιμελήθηκε
τη μετάφραση δεν φρόντισε να τις εξαλείψει. Ας ασχοληθούμε όμως πρώτα με τα
πρόσωπα του έργου.
Πρωταγωνιστής λοιπόν
ανέλαβε ο κ. Αλέξανδρος Μπουρδούμης, ο οποίος δεν μας είχε δώσει παλιότερα
δείγματα έντονης υποκριτικής ικανότητας. Ο ταγματάρχης Άρνολντ τον οποίο
υποδύεται με τόση ένταση είναι απλά ένα με τον κ. Μπουρδούμη. Ίσως σε αυτό να
βοήθησε και η πολύ καλή σκηνοθεσία. Αυτό όμως δεν πρέπει να αδικεί τον
Αλέξανδρο Μπουρδούμη, ο οποίος έδωσε τον καλύτερό του εαυτό στην παράσταση. Ο
ρόλος του ανακριτή είναι πολύ δύσκολος από πολλές απόψεις. Χρειάζεται να είναι
συνεχώς σε κίνηση και με πολύ σοβαρότητα, να μην ξεφεύγει ούτε στο ελάχιστο από
μια αδιάκοπη ένταση που του την υπαγορεύει η υποτιθέμενη αϋπνία από την οποία
υποφέρει λόγω των εικόνων που έχει αντικρίσει στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μπράβο
στον κ. Μπουρδούμη, ήταν μια αποκάλυψη για μένα.
Ο αμφιλεγόμενος για τις
πεποιθήσεις του Φουρτβένγκελ τον οποίο υποδύεται ο κ. Νικήτας Τσακίρογλου
πρέπει να είναι το μισητό πρόσωπο, η μισητή Γερμανία η οποία αποκαμωμένη πια
αφήνεται στα χέρια του κριτή της. Ο κ. Τσακίρογλου παίζει τον μαέστρο με
αποστασιοποίηση αλλά και με στιγμές έντασης που δείχνουν την πρώην κραταιό
εαυτό του μαέστρου. Υπέροχος όπως πάντα αλλά και με μια πικρή υπονόηση, κάτω
από τον μανδύα του κουρασμένου ανθρώπου, πως «η Γερμανία δεν πεθαίνει ποτέ».
Ερχόμαστε στην κ.
Μαρούσκα Παναγιωτοπούλου, η οποία έδωσε όλες της τις δυνάμεις σε αυτό το ρόλο
της Ταμάρα Ζαχς, μιας Γερμανίδας, της οποίας ο σύζυγος βοηθήθηκε από τον
κατηγορούμενο ως Ναζί μαέστρο για να γλιτώσει από το καθεστώς ως Εβραίος που
ήταν. Η κ. Παναγιωτοπούλου παίζει με πολύ ένταση και εσωτερικότητα αυτή την
κουρασμένη και θλιβερή θα λέγαμε γυναίκα η οποία έχει χάσει όλη της τη ζωή από
αυτό το ανελέητο κυνηγητό του πολέμου και ζει μόνο για να υπερασπιστεί έναν
καλό άνθρωπο, αυτόν που θεωρεί σωτήρα τόσων αθώων. Το δεύτερο επίπεδο στον ρόλο
αυτό είναι λίγο δυσδιάκριτο καθώς τονίζεται η ανθρώπινη υπόσταση της ηρωίδας
και όχι η υπονόηση του Γερμανικού λαού που έχει βγει καταρρακωμένος από τον
πόλεμο για τον οποίο όμως είναι καθόλα ένοχος και πρέπει να «πληρώσει».
Ο κ. Χρήστος
Βαλαβανίδης «κρατάει» την κωμική πλευρά της παράστασης, αν μπορεί να θεωρηθεί
έτσι, καθώς με την παρουσία του ελαφραίνει την βαριά ατμόσφαιρα και ανοίγει τον
χώρο στην ψυχή του θεατή ώστε να δεχτεί με νηφαλιότητα τις κατηγορίες του
Άρνολντ και τις αποκρούσεις του Φουρτβένγκελ. Εξαίρετος κωμικός ο κ.
Βαλαβανίδης υποδύεται τον Χέλμουτ Ρόντε, το β’ βιολί του Φουρτβένγκελ με μεγάλη
άνεση. Ως ήρωας δείχνει μια υποβόσκουσα ανησυχία, καθώς ανακρίνεται και αυτός για τη σχέση του με τον
μαέστρο και ο φόβος αναμεμειγμένος με το γελοίο είναι κάτι παραπάνω από
φανερός. Όλοι οι ρόλοι εξάλλου είναι προτυπώσεις της άλλοτε κραταιάς Γερμανίας
και των υπολοίπων που έπαιζαν σημαντικό ρόλο στα γεγονότα του πολέμου. Μεγάλη
στιγμή του κ. Βαλαβανίδη αποτελεί η μετάβαση από το κακόμοιρο ανθρωπάκι στον
συνεργάτη σχεδόν της απέναντι πλευράς.
Η κ. Άννα Ελεφάντη ως
Έμμυ Στράουμπε ταυτίζεται απόλυτα με τον ρόλο. Πρόκεται για έναν ρόλο που δεν
έχει πολλές μεταπτώσεις αλλά πρέπει να εκφράζεται μέσα από την ανέκφραστη ματιά
μιας ψυχρής Γερμανίδας η οποία απ’ ό, τι φαίνεται έχει ερωτευτεί τον ανακριτή
Άρνολντ, χωρίς όμως εκείνος να το ξέρει. Πολύ καλή αποδεικνύεται στην ψυχρότητα
του ρόλου αλλά και στον ανέκφραστο έρωτα για τον ταγματάρχη η ηθοποιός, αλλά
γενικότερα υπήρξε λίγο υπερβολική.
Ο κ. Παναγιώτης
Γουρζουλίδης ως υπολοχαγός Ντέιβιντ Γουίλς είναι καλός αλλά η απέχθεια που στο
τέλος αποδεικνύεται ότι νιώθει για τον ταγματάρχη θα έπρεπε να είναι πιο
φανερή. Τέλος, οι δύο ηθοποιοί που υποδύονται τους φαντάρους έχουν μέλλον στο
θέατρο. Δυστυχώς μου διαφεύγουν τα ονόματά τους.
Όσον αφορά στους μη
φανερούς συντελεστές, η κ. Καραγιαννοπούλου μας εξέπληξε με την πολύ καλή
μετάφρασή της, αλλά η εμμονή στις πολλές γερμανικές λέξεις εκτός φυσικά από τα
ονόματα, θα μπορούσε να λείπει. Η σκηνοθεσία του κ. Μυλωνά μαρτυρεί βαθιά γνώση
του θεάτρου και δη του Αμερικανικού τρόπου παρουσίασης των πραγμάτων, αλλά
νομίζω πως επιβαλλόταν η περικοπή κάποιων σκηνών κατά το πιο εύπεπτον του
πράγματος αλλά όχι από τη άποψη της ευτέλειας, όσο της κατανόησης της πλοκής.
Τα φώτα του κ. Αγιαννίτη
πολύ απλά στημένα, δεν μας τόνιζαν κάποιες πτυχές του έργου που ίσως να
χρειάζονταν κάποια παραπάνω προσοχή από τον θεατή.
Η παράσταση «Προσωπική συμφωνία» θα παίζεται μέχρι τις 6/10 στο
θέατρο Κολοσσαίον της Θεσσαλονίκης και μετά θα ακολουθήσει μια μικρή περιοδεία
στην Πάτρα 18-20/10 στο θέατρο Πάνθεον, 24/10 στο Παττίχειο θέατρο Λεμεσού και
από τις 30/10 θα συνεχιστεί στο «Από μηχανής θέατρο» στην Αθήνα.
Ε.Β.
5-10-2109
ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΕΤΩΝ https://theatrologakaialla.blogspot.com/p/blog-page_15.html#.XZj5kWAzbIU